امراض پوستی و نحوه درمان آن - مجله فروشگاهی

نویسنده: محمد سعید جانب اللهی

کچلی

(- طب کودک)

زگیل

در میبد چند دانه جو را در لجن می کارند، وقتی سبز شد، زگیل از بین می رود. یا در حمام مقداری واجبی روی آن می گذارند و مدتی تأمل می نمایند تا واجبی زگیل ها را بسوزاند (تحقیقات میدانی مؤلف).

در بافق برای از بین بردن زگیل آن ها را با دانه جو زخم نموده، بعد جو را در لجن دفن می نمایند و بر این باورند که هر وقت جو پوسیده شد، زگیل ها از بین می فرایند (جانب اللهی، 1384: 125).

در پارود ایرانشهر خارشتر روی آن می گذارند. در ایرانشهر در حمام خار درخت سکرین (1) را در زگیل فرو می برند، چند ساعت به همین حال باقی می گذارند آن را از بین می برد (همو، 1381: 259).

در اصفهان با چربی در آب گرم و حمام چرب می نمایند و با تیزاب می سوزانند (تحقیقات میدانی مؤلف).

در الموت روی آن را کمی خراش داده و به مدت یک هفته روی آن را شیره انجیر می مالند (حمیدی و دیگران، 1384: 230).

در بابل هفت عدد برنج قرمز که به ندرت در میان برنج معمولی وجود دارد، انتخاب می نمایند و در جای مشخصی با این نیت که وقتی برنج ها پوسید زگیل هم بپوسد زیر خاک می نمایند (زضوانیان: 28).

نمودها شیرپنیر (2) و فلفل کوهی روی آن می مالند (صفی زاده: 179؛ هم - حشره درمانی؛ هم نام درمانی).

سالک

در خراسان:

1. مقداری سریش در ماست گاو می ریزند و از آن خمیری می سازند و خمیر را روی پارچه آب ندیده ای پهن می نمایند و چند روز پی در پی روی سالک می گذارند.

2. ریشه جادو را در آتش می اندازند و کاسه ای روی آن می گیرند و عرقی را که در جدار داخلی کاسه جمع می گردد، بر سالک می مالند.

3. گل شب بو را می کوبند و شیره آن را با کتیرا به هم می آمیزند و روی سالک می مالند (شکورزاده: 256).

میخچه

در الموت میخ داغ روی آن می گذارند، یا رویش را خراش داده نمک می ریزند (حمیدی و دیگران: 230).

در میبد ماست روی آن می ریختند و گربه را وادار به لیسیدن آن می کردند؛ (تحقیقات میدانی مؤلف؛ هم - هم نام درمانی).

پیسی

در اصفهان حب الغار، غافث تجویز می نمایند (تحقیقات میدانی مؤلف؛ هم- درمان با منشأ حیوانی).

جذام

در تهران پیوسته شوربای گوشت گاو و شلغم خام یا پخته بخورد (شهری: 5/ 423 ؛ هم - درمان با منشأ حیوانی).

اگزما

در اردکان:

1. برگ انگوره توره (تاجریزی) را کوبیده بر محل مرض می مالند.

2. پوست کوکنار و گل ختمی را می پزند و بر محل اگزما می مالند، مالیدن آب هندوانه هم مفید است (طباطبایی: 673).

نمودها: روغن، باقلا، گز، برگ درخت گردو، جو، گندم و تاجریزی پیچ مصرف می نمایند (صفی زاده: 179).

برافروختگی صورت

نمودها برای درمان برافروختگی صورت پوست سنجد را می سوزانند و صورت را روی آتش آن می گیرند (همان: 111).

آبله

(- طب کودک)

دانه های چرکی

در کنگان ماده ای به نام کنجر (3) که از درختی به همین نام به دست می آید، روی آن می گذارند که چرک را می کشد، یا خمیر را با روغن مخلوط نموده روی آن قرار می دهند (شمس الدینی و رستمی: 147).

شیرکو (4)

دانه های قرمز رنگی است که در بدن پدیدار می گردد، در بافق برای از بین بردن آن ها شیر خشت در آب خیسانده و می خورند (جانب اللهی، 1384: 124).

تبخال

(- کانی درمانی؛ فلز درمانی).

کهیر

در ایلام و لرستان با روش های زیر درمان می گردد:

1. مالیدن مخلوط شاهتره با ماست بر بدن

2. شستشوی بدن با جوش شیرین رقیق و ماست

3. مالیدن سدر آب گرفته بر بدن

4. مالیدن حنا بر بدن، برای مدتی کوتاه

5. مالیدن مخلوط گل ختمی با ماست

6. خوردن پخته گیاه پرپلیک (5) (اسدیان خرم آبادی و دیگران: 261).

در خراسان شیره انگور را با اندکی خاکشیر مخلوط نموده سر می کشند و بعد از آن در آب روان غوطه می خورند (شکورزاده: 266).

در هزاوه گل ختمی را در آب خیس می نمایند و در حمام به بدن بیمار می مالند، شاهتره با ماست هم مفید است (ضیغمی: 181؛ هم - درمان با لجن، خاک و . . .).

سرخ شدن پوست

(- درمان با امعا و احشای حیوان)

جوش زدن

در ایرانشهر اگر در سر و صورت باشد، با سدر شستشو می دهند ولی اگر در تن باشد، پودر بچه که از یک گیاه محلی تهیه می گردد، روی پوست بدن می ریزند (جانب اللهی، 1381: 253).

سودا یا خارش

در میبد برای خارش دست انگوره توره تجویز می گردد (حیدریه زاده: 79).

در میر جاوه جوشاندن ازگن (جانب اللهی، 1381: 246) و عشایر بویراحمدی برای درمان امراض جلدی و زخم های آن از برگ گیاه حلپه (6) استفاده می نمایند (نامه نور، ش 10 و 11)

در خراسان برای برطرف خارش بدن مقداری ماست گاو و جوش شیرین و سدر به هم می آمیزند و در حمام به تن می مالند، یا قدری قره قوروت و سرکه و آب غوره به تن خویش می مالند (شکورزاده: 243).

در تهران فلوس و تمرهندی را به اسم مسهل می خورند تا معده را سبک نمایند و سپس مرهم سفید (ممزوج از موم و روغن کنجد و سفیداب قلع) می مالند و زیاد حمام می فرایند (شهری: 4/ 330).

در سنگسر بذر سبز یا خشک شاهتره را کوبیده با حنا مخلوط می نمایند و خمیر آن را به موضع سودا می مالند، در موقع مالیدن باید شادی نمایند تا اثر آن بیشتر گردد (اعظمی: 57).

در هزاوه گل ختمی، ریشه کاسنی، شاهتره، برگ بید و جو را می جوشانند و آب آن را صاف می نمایند و در حمام تن را با آن می شویند، عرق کاسنی را هم که خنک است، به مریض می دهند (ضیغمی: 163؛ هم - خوراک درمانی).

ریزش مو

در ایلام و لرستان با روش های زیر درمان می گردد:

1. خوردن جوشانده اکلیل کوهی

2. شستشو مو با قره قوروت

3. شستشوی مو با سدر

4. شستشوی مو با گل ختمی

5. شستشوی مو با پوست انار

در لرستان سر را با مخلوط گل ختمی و تخم مرغ شستشو می دهند (اسدیان خرم آبادی و دیگران: 260-261).

در ایرانشهر برای جلوگیری از ریزش و سفید شدن مو برگ درخت کنار یا سدر که دارای طبیعت سرد است می کوبند و با آن سر را می شویند (جانب اللهی، 1381: 252).

در خراسان اشک میم (7) به سر می مالند (شکورزاده: 270).

در گیلان سر را بند می انداختند و زفت می گذاشتند یا ماست و باروت را ترکیب می کردند و به سر می گذاشتند (پاینده: 258).

جرب

در گیلان:

1. ماست و باروت و گوگرد را ترکیب می کردند و به تن می مالیدند.

2. گوگرد قلمی و گوگرد فارس را می ساییدند و ترکیب می کردند و می مالیدند (پاینده: 258).

به طور کلی با مرهمی از گوگرد، کات کبود و ماست معالجه می نمایند (پولاک: 476).

آتیشک

تاول هایی است که از بدن بیرون می ریزد و از آن مایعی به حالت آب تراوش می نماید.

در اردکان با مالیدن روغن زخم درمان می نمایند یا بچه سرکه را خشک نموده و پس از سابیدن، بر روی زخم می مالند (طباطبایی: 672).

نمودها با پوست سماق درمان می نمایند (صفی زاده: 182).

تاول

(- درمان با مواد لبنی)

پی نوشت ها:

1. sakarin.

2. گیاهی است علفی که در چمنزارها می روید (همان ص 123).

3. kanjar.

4. sir ku.

5. perpelik.

6. halpe.

7. اشکی که از بریدن شاخه های جوان تاک حاصل می گردد.

منبع مقاله:

جانب اللهی، محمدسعید، (1390)، پزشکی سنتی و عامیانه مردم ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.

/م

منبع: راسخون