کویر بشرویه؛ معجزه زیبای طبیعت در استان خراسان جنوبی، عکس - مجله فروشگاهی

ریگزار بشرویه در شرق شهرستان بشرویه در استان خراسان جنوبی واقع شده است. این ریگزار از جنوب شرقی به شهرستان بشرویه، از شرق به کویر نمک بشرویه، از شمال به شهرستان کاشمر و از جنوب به رود کال شور محدود می گردد. عرض ریگزار در وسیعترین قسمت در حدود 30 کیلومتر و طول آن در حدود 24 کیلومتر است. در مناطق شرقی ریگزار بین تپه ها بوسیله نمکزارهای پراکنده ای پوشیده شده است. بلندترین ارتفاع تپه ها در منطقه جنوبی و در حدود 70 متر است.

در قسمت جنوبی و مرکزی تپه های ماسه ای عمدتا جهتی شرقی-غربی دارند و در قسمت شمالی ارتفاع تپه ها کاسته شده و جهت مشخصی ندارند. پوشش گیاهی ریگزار در قسمت شمالی انبوهتر و در قسمت جنوبی تنکتر است. این پوشش عمدتا شامل گیاهان ماسه پسند همچون تاغ و اسکمبیل است که جوامع بوته ای همچون نسی و ... نیز در آن دیده می گردد. پوشش جانوری منطقه عبارت است از: سارگپه بیابانی، شاهین، پا مسواکی، شغال، گرگ، روباه شنی، گربه شنی، انواع آگاما و جکو، افعی شاخدار، تیر مار، مار جعفری، مار شتری و ...

در قسمت شرقی ریگزار کویر نمک بشرویه قرار گرفته است. این کویر از جنوب به شهرستان بشرویه، از غرب به روستا و زمینهای کشاورزی روستای غنی آباد و روستای نیگنان و از شمال به کویر بجستان منتهی میگردد. کویر از شهرستان بشرویه در جهت شمال شرقی گسترش پیدا نموده و طول این گستره در حدود 90 کیلومتر است در حالی که عرض کویر در بیشترین حالت 20 کیلومتر است. پوشش کویر از زمینهای پف نموده رسی-قلیایی تشکیل شده است و در قسمتهای مرکزی شامل کویرهای رسی خیس است. نمک موجود در کویر شامل سولفات سدیم و منیزیم است که در سالهای اخیر نسبت به استخراج از آن اقداماتی اجرا شده است. میانگین بارش باران در منطقه در حدود 150 میلیمتر در سال است و ارتفاع متوسط کویر از آبهای آزاد در نزدیکی شهرستان بشرویه در حدود 850 متر است که با حرکت به سمت شمال به طور قابل ملاحظه ای تا حدود 770 متر کاهش می یابد. پوشش گیاهی کویر عمدتا در حاشیه کویر واقع شده است و شامل گیاهان شور پسند همچون گز و بوته های اشنان است.

در مرکز پهنه کویر هیچ گونه پوشش گیاهی قابل مشاهده نیست. گیاهان داروئی و صنعتی چون کتیرا .انقوزه ، زیره سیاه و بارهنگ از دیگر گیاهان این منطقه می باشد . در حاشیه کویر زمینهای کشاورزی قرار دارند .بیشتر زمینهای کشاورزی بشرویه ، عمدتاً با آب چاههای عمیق و نیمه عمیق آبیاری می گردد. کشاورزی مبتنی بر منابع زیرزمینی آب و زمین های مستعد این منطقه است و عمده محصولات به عمل آمده پنبه، جو ، گندم و پسته می باشند که در این بین کشت و برداشت پسته اگرچه از قدیم انجام می شده، ولی اخیراً رونق ویژه ای گرفته است.

در این منطقه رودخانه دائمی وجود ندارد و بیشتر به هنگام ریزشهای جوی بصورت روان آبها و سیلاب در منطقه جریان دارند و مهمترین آنها مشتمل میگردد بر :

رودخانه قلعه واقی : سرچشمه از ارتفاعات جنوب شرقی به طرف شمال جریان داشته و به کویر نمک می ریزد . رودخانه ریسو : از ارتفاعات جنوب سرچشمه گرفته در راستا شمالی به رودخانه واقی پیوسته با آن کال نمک را بوجود می آورند . رودخانه فتح آباد : از ارتفاعات کوه جمال آغاز در حواشی روستای فتح آباد وارد دشت بشرویه می گردد . کال اصفاک : از بلندیهای قرانجیری واقع در غرب منطقه آغاز و در نزدیکی روستای اصفاک به کال نمک می پیوندد . سیلاب این کال در تغذیه سفره آب زیرزمینی نقش دارد . کالشور فردوس : از شرق وارد دشت بشرویه پس ازعبور از شرق روستای نیگنان به کویر نمک می ریزد .