طیبی: بسیار امیدوار به درمان سرطان هستیم، ایران جزء 10 کشور دارنده دانش سلول درمانی - مجله فروشگاهی

به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران، مردم همیشه شاهد انتشار خبرهای علمی از یافته های پژوهشگران خارجی و داخلی هستند و آخرین دستاوردهای محققان ایرانی در پژوهشگاه ها و آزمایشگاه ها برای رسیدن به سلامتی و درمان بیماری ها هم بخشی از این اخبار هستند.

یکی از مجموعه های علمی در کشور که اخبار قابل توجه و امیدبخشی از یافته های علمی دارد، پژوهشگاه رویان است که در زمینه درمان ناباروری و درمان بیماری های ناععلاج و سخت علاج با سلول درمانی فعالیت می نماید و از چندی پیش در فراوری داروهای نوترکیب هم پیروز بوده است.

اخبار متعددی از دستاوردهای پژوهشگران داخلی و خارجی در زمینه داروهای نوترکیب و داروهای درمان سرطان و درمان بیماری های سخت علاج با یاری روش های جدید درمانی منتشر می گردد، بسیاری از مردم می پرسند که در حال حاضر آیا برای مثل اگر بیماری به سرطان مبتلا باشد، دانش دارویی و درمانی حاصل شده در کشور برای درمان این بیماری کاربردی است؟

وقتی اخبار متعددی که از دستاوردها در زمینه داروهای نوترکیب و داروهای درمان سرطان و درمان بیماری های سخت علاج با یاری سلول درمانی منتشر می گردد، این سؤال از سوی بسیاری از مردم مطرح می گردد که آیا در حال حاضر اگر بیماری به سرطان مبتلا باشد، با دانش درمانی موجود در کشور و داروهای فراوری شده داخل درمان این بیماران یا یاری به درمان آنان امکان پذیر است و تا حد این علم کاربردی شده است؟

این بحث را با حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی تهران به عنوان مجموعه ای که پژوهشگاه رویان را در زیرمجموعه خود دارد، مطرح نموده ایم.

نمونه هایی از درمان های پیروز سلول درمانی در پژوهشگاه رویان؛ از لک و پیس تا برطرف سوختگی قرنیه

فارس: اخبار متعددی از دستاوردهای خود پژوهشگاه رویان در زمینه داروهای نوترکیب و داروهای درمان سرطان و بیماری های سخت علاج منتشر شده است، مردم سؤال می نمایند چقدر علم و محصولات رویان در درمان یا یاری به درمان بیماران کاربردی شده است؟

طیبی: پژوهشگاه رویان در حوزه هایی درمانی مختلفی مدعی است که در حال کار هستیم و برای مثال در بحث درمان سرطان خون و استفاده از مغز استخوان برای درمان این بیماری پیشرفت های خوبی داشته اند.

همچنین در بحث قرنیه پیشرفت های خوبی حاصل نموده اند؛ از جمله اینکه پیروزیت هایی در درمان سوختگی قرنیه چشم با استفاده از سلول های بنیادی داشته اند. گاهی بسیاری از افراد به دلیل عارضه سوختگی قرنیه دچار نابینایی دائم می شوند که پژوهشگران رویان با استفاده از سلول های بنیادی که از چشم سالم مقابل بیمار گرفته می گردد با روش سلول درمانی پیروز شده اند که بینایی را به بیمار بازگرداندند.

همچنین پژوهشگران رویان از روش سلول درمانی برای درمان بیماری لک و پیس استفاده نموده اند؛ در حالی که بسیاری از روش های درمانی فعلی روی این بیماری جواب نداده است اما سلول درمانی پیروزیت هایی را در کنترل این بیماری و حتی ترمیم آثار آن رقم زده است.

یافته های پژوهشگران رویان تاکنون در بعضی درمان هایی استفاده شده است، از جمله این درمان های کاربردی، استفاده از مغز استخوان در درمان سرطان خون، درمان بیماری لک و پیس (ویتیلیگو) با استفاده از سلول درمانی، استفاده از سلول های بنیادی در درمان سوختگی قرنیه چشم و یاری به بهبود بیماری های غضروف و استخوان با یاری سلول درمانی هستند

همچنین پژوهشگران این پژوهشگاه در زمینه درمان مسائل مربوط به غضروف و استخوان هم پیروز بوده اند.

تعداد قابل توجهی از جمعیت فعال کشورها درگیر مسائل غضروف و استخوان شده اند و حضور آنان در جامعه کاهش یافته که هر دو وجه موضوع، این بیماری دارای هزینه های مادی و غیرمادی برای جامعه است. در این رابطه پژوهشگران پژوهشگاه رویان چندی پیش ارایه خدمات سلول درمانی به بیماران دارای مسائل غضروف و استخوان را آغاز نموده اند.

باوجود همه پیروزیت ها، هنوز نمی توان گفت این درمان ها قطعی است

فارس: آیا درباره این درمان های جدید می توان با قطعیت صحبت کرد و امیدوار به پیدا کردن راهکار قطعی برای این بیماری ها بود؟

طیبی: در نتیجه دستاوردهای حاصل شده ایران یکی از 10 کشور جهان است که دانش سلول های بنیادی را در اختیار دارد و به گفته پژوهشگران و محققان با استفاده از سلول های بنیادی می توان به درمان یا بهبود 70 نوع بیماری یاری کرد.

اما با وجود همه این پیروزیت ها هنوز به طور کامل نمی توان گفت که این درمان ها قطعی شده است. زیرا تمامی این نوع درمان ها در جهان کار جدیدی هستند و احتیاج است که تجربه شوند؛ علاوه بر این بعضی پژوهش ها باید قطعی شوند و مراحل بالینی را طی نمایند؛ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر اساس استانداردهای خود مدتی را برای طی شدن یک روش جدید مدعی باید در نظر بگیرد و طی شدن این زمان الزامی است؛ این زمان طولانی خواهد بود و به طور متوسط بین 10 تا 15 سال زمان ضروری است تا یکی از این فرایندهای درمانی جدید به طور کاملا مطمئن وارد بازار گردد.

این مراحل درباره همه روش های جدید درمانی پژوهشگاه رویان در حال طی شدن است و برای مثال درباره بیماری پارکینسون پژوهشگران پژوهشگاه رویان امیدوار هستند که از نتایج تحقیقات صورت گرفته بتوانند برای درمان انسان های درگیر این بیماری به صورت بالینی بهره ببرند.

احتیاج کشور به بیمارستان سلول درمانی

فارس: اخیرا از ضرورت راه اندازی بیمارستان سلول درمانی صحبت کردید که البته به دلایلی این پروژه متوقف شد. آخرین وضعیت پیگیری این پروژه چیست؟

طیبی: سلول درمانی از موضوع مهم و روز سلامت است و علاوه بر این از نظر اقتصادی هم سرمایه گذاری به صرفه ای است. پس از پیشرفت های علمی بدست آمده در کشور در زمینه سلول های بنیادی، احتیاج به توسعه هر چه بیشتر سلول درمانی در کشور احساس شد و از همین رو تاسیس بیمارستان سلول درمانی به عنوان یک احتیاج در دستور کار نهاده شد.

تمامی درمان های جدید طبق رویه استاندارد جهانی احتیاجمند تجربه شدن هستند. طبق الزام وزارت بهداشت پژوهش ها باید قطعی شوند و مراحل بالینی را طی نمایند. به طور متوسط بین 10 تا 15 سال زمان ضروری است تا یک فرایندهای درمانی جدید به طور کاملا مطمئن وارد بازار گردد

در حال حاضر یکی از کمبودها در زمینه سلول درمانی در کشور، کم بودن تعداد مراکز سلول درمانی و مراکز پیوند است و از این رو در صدد ورود کارآمد به این حوزه هستیم.

اما در ادامه کار، به دلیل بروز مسائلی در تامین منابع مورد احتیاج برای ساخت این بیمارستان، پروژه متوقف شد؛ اگرچه حامی اقتصادی پروژه نتوانست بودجه لازم را برای ساخت بیمارستان تامین کند اما زمین اختصاص داده به این پروژه هنوز موجود است و بار دیگر به دنبال تامین اعتبار ساخت بیمارستان سلول درمانی هستیم.

با منابع اقتصادی موجود، بهتر دیدیم که منابع و انرژی موجود را همچنان بر کارهای علمی متمرکز کنیم تا تحقیقات متوقف نگردد.

تغییر یکباره منابع اقتصادی و گرنت های پژوهشی،کار پژوهشگران را مختل می کند

فارس: در حال حاضر کشور دارای مسائل های متعدد اقتصادی است، محدودیت منابع خللی در بالینی و کاربردی شدن این تحقیقات در قطعی شدن درمان های جدید داشته است؟

طیبی: گاهی ضروری است که حمایت ماموریت محور باشد؛ همچنان که معتقدیم پژوهشگران در انجام کارهای تحقیقاتی شان نباید یک باره با محدودیت منابع اقتصادی روبرو شوند.

در حال حاضر در کشور در بسیاری از حوزه های کاری موازی کاری انجام می دهیم؛ در حالی که اگر یک ماموریت به عنوان ماموریت های راهبردی برای کشور مشخص شده است و با محدودیت منابع هم روبرو هستیم، باید در جایی حمایت را انجام دهیم که فکر می کنیم امکان توانمندی خوبی وجود دارد و احتمال توسعه آن هم بیشتر است.

در غیر این صورت هر زمان که درآمد و منابع کشور تا حدی بالا رفت که درآمد مازاد در کشور داشتیم، آن موقع موازی کار کردن ایرادی ندارد؛ اما در حال حاضر در کشور ما متاسفانه یکی از مسائلی که برای مثال پژوهشگاه رویان و پژوهشگاه ابن سینا جهاد دانشگاهی با آن روبرو هستند این است که منابع اقتصادی یک باره محدود می گردد یا یک باره گرنت های پژوهشی حذف می شوند که در نتیجه کار پژوهشگران با تاخیر روبرو می گردد.

اما با تمام این شرایط پژوهشگران پژوهشگاه رویان در حال کوشش و فعالیت هستند و امیدواریم نتایج فعالیت های خود را هم به موقع اعلام نمایند.

در درمان سرطان بسیار امیدوار هستیم

فارس: جدیدترین خبر از گام های رو به جلو برای پیروزیت در درمان سرطان چیست؟

طیبی: در مجموعه جهاد دانشگاهی کارهای خوبی در حال اجرا است و در حوزه های دیگر هم در درمان سرطان بسیار امیدوار هستیم؛ اما تا وقتی که این یافته ها کاملا استانداردها و الزامات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را طی نکند اصلا نباید در جامعه مطرح شوند.

یکی از مسائلی که پژوهشگاه رویان و پژوهشگاه ابن سینا با آن روبرو هستند این است که یک باره منابع اقتصادی محدود یا گرنت های پژوهشی حذف می گردد و در نتیجه کار پژوهشگران با تاخیر روبرو خواهد شد؛ با این حال پژوهشگران پژوهشگاه رویان در حال فعالیت هستند و امیدواریم نتایج فعالیت های خود را هم به موقع اعلام نمایند

پژوهشگران نمی خواهند به مردم امید واهی بدهند

فارس: پژوهشگاه رویان از اعلام خبرساز و هیجانی اخبار یافته ها و تحقیقات آن پرهیز می نماید، چرا؟

طیبی: مسؤولان پژوهشگاه رویان از اعلام نتایج پرهیز می نمایند زیرا نمی خواهند خدای ننموده امید غیر واقعی و واهی به مردم بدهند.

مردم عادت کردند علاقه دارند که خبر خوب بشنوند و آن را پیگیری می نمایند اما توجه نمی نمایند که وقتی فلان خبر اعلام شده در آن گفته شده که برای مثال این نتایج در فاز آزمایشگاهی و زیر میکروسکوپ نتیجه داده است. پس از این مراحل باید فاز حیوانی درمان جدید طی گردد و سپس در صورت پیروزیت فاز حیوانی، فاز انسانی آغاز گردد که فاز تست بالینی برای انسان هم طولانی خواهد بود. مردم به سرعت متقاضی استفاده از خدمات و درمان جدید می شوند. بنابراین تجربه نشان داده پژوهشگران باید در خبررسانی پرهیز نمایند تا جانب احتیاط را رعایت نموده باشند.

لزوم پرهیز از اعلام خبرساز یافته های علمی پژوهشگاه رویان

فارس: مردم علاقه دارند که رسانه ها آخرین یافته های علمی را جویا شوند و تاثیر یافته های جدید در درمان را پیگیری نمایند.

طیبی: اتفاقا یکی از دلایلی که گاهی ایجاد مشکل می نماید و باعث می گردد پژوهشگران در انتشار خبرهای یافته ها حساسیت به خرج دهند این است که رسانه ها مدام می خواهند خبر جدید داشته باشند و مسؤولان را هم وادار می نمایند که حرف جدید بزنند.

مردم علاقه دارند که رسانه ها آخرین یافته های علمی را جویا شوند و تاثیر یافته های جدید را در درمان بیماری ها پیگیری نمایند؛ مردم خبر خوب را می شنوند و به سرعت متقاضی استفاده از خدمات و درمان جدید می شوند، در حالی که برای مثال در خبر صحبت از یافته هایی در سطح آزمایشگاهی شده است؛ همین ایجاد امید واهی سبب شده پژوهشگران در انتشار خبرهای یافته ها حساسیت به خرج دهند

باید تاخیرهایی که در انجام پروژه ها صورت می گیرد، مطالبه کنیم

فارس: در آخر در مقوله های علمی و فناورانه، پرداختن به چه بحثی را در اولویت می بینید؟

طیبی: در بحث های فناورانه و علمی باید ببینیم واقعا مسائل کشور چیست، اگر انجام کاری 15 سال طول می کشد چرا 15 سال پیش آن را آغاز ننموده ایم؟ چرا 20 سال پیش آن را کلید نزده ایم؟ در حالی که حداقل در مجموعه جهاد دانشگاهی از 30 سال پیش می گفتیم که این کار قابل انجام است.

این موارد باید مطالبه گردد که چرا 30 سال زمان را از دست دادیم در حالی که می توانستیم 15 سال پیش این دانش را به دست آوریم و 15 سال هم از دانش به دست آمده استفاده کنیم؛ این کارهای ضروری را در کشور انجام نمی دهیم و سپس درگیر سیاسی کاری می شویم.