ضربه پی درپی به پیکر خانه اولی ها - مجله فروشگاهی

فرایند تغییرات متراژ آپارتمان های معامله شده در بازار مسکن مرکز طی سه سال و نیم گذشته حاکی از وقوع یک زلزله طبقاتی تحت تاثیر تورم بی سابقه ملکی است. داده های مربوط به سهم گروه های متراژی از معاملات مسکن از ابتدای سال 97 تا به امروز حاکی از این است که از ابتدای شروع دوره جهش قیمت مسکن تا مقطع فعلی که بازار داد و ستد ملکی در فاز پساجهش قرار گرفته است، نه تنها قدرت خرید طبقه میانه و پایین تضعیف و سرکوب شد، بلکه حتی طبقات بالای درآمدی نیز از تورم بی سابقه ملکی آسیب دیدند. این طرح با تیراژ 400هزار واحد مسکونی در دولت قبل با هدف تامین مسکن خانوار های فاقد خانه استارت خورد؛ اما اکنون تعیین شده، این مدل خانه سازی مداخله دولت در سازوکار بازار به جای حل مشکل بازار- 20 سال طول می کشد تا به انتها برسد.

داده های مربوط به حجم معاملات مسکن در گروه های متراژی مختلف حاکی از این است که نه تنها در متراژ مصرفی، تمایل به خرید خانه های کوچک تر افزایش یافته است، بلکه حتی در گروه آپارتمان های مسکونی لوکس متراژ که سهم معاملات آن به واسطه جنس متفاوت متقاضیان خرید این واحدها، اغلب مستقل از شرایط بازار چه در دوره رونق و چه در دوره رکود بالا و پایین چندانی ندارد، در دوره اخیر جهش کاهش معناداری پیدا نموده است.

ضربه پی درپی به پیکر خانه اولی ها

از سویی ماجرای سقوط مساحت تقاضای ملکی را می توان به منزله ضربه ثانویه ای که در دوره اخیر جهش قیمت مسکن به خانه اولی ها وارد شد، تعبیر کرد. نخستین ضربه خانه اولی ها به شکل کاهش شدید قدرت خرید در همان ماه های نخستین تلاطم بازار مسکن و شروع جهش قیمت از سه سال گذشته مشهود شد، به نحوی که بسیاری از خانه اولی ها با توجه به رشد شدید قیمت ها در بازار مسکن که دیگر تناسبی با قدرت خرید آن ها نداشت، امکان خروج از صندوق پس انداز مسکن یکم به وسیله دریافت وام در پی خرید واحد مسکونی را از دست دادند.

تخلیه و عرضه واحد های کوچک تر

چرا که وقتی تمایل به خرید واحد های بزرگ متراژ کاهش پیدا می نماید، به منزله این است که از تعداد کسانی که قصد تبدیل به احسن واحد های خود را داشته اند کاسته می گردد و این یعنی تخلیه و عرضه واحد های کوچک تر نیز در پی چنین فرایندی کاهشی خواهد بود. به این ترتیب فشار بر عرضه واحد های کوچک و میان متراژ از این طریق نیز افزوده می گردد که زیان نهایی آن بر خانه اولی ها و پس از آن سایر متقاضیان مصرفی خرید مسکن وارد خواهد شد.

وقوع زلزله طبقاتی در بازار مسکن

به این ترتیب، آمار کاهش تقاضای خرید آپارتمان های لوکس متراژ انعکاسی از این واقعیت است که گروهی از سفته بازان ملکی نیز دست از خرید و فروش در بازار واحد های مسکونی با مساحت بالا کشیده و به خرید و فروش در گروه متراژی مورد تقاضای خریداران مصرفی مسکن روی آورده اند. که به همان نسبت، تلاطم قیمت در این بخش از بازار در سال های اخیر بیشتر بوده است. در واقع علاوه بر اینکه خریداران مصرفی آپارتمان های لوکس متراژ در وقوع زلزله طبقاتی در بازار مسکن نقش داشته اند، سفته بازان ملکی نیز در این ماجرا بی تاثیر نبوده اند.

موج جهش قیمت مسکن به قدری بزرگ بوده که این بار برخلاف دوره های قبلی جهش، فقط طبقات میانه و پایین درآمدی از آن آسیب ندیدند بلکه آسیب طبقات بالای درآمدی از فرایند متلاطم تورم ملکی در فاصله سال های 97 تا ابتدای 1400 نیز کاملا مشهود است. در نتیجه در دوره های قبلی رکود رونق معاملات مسکن، سهم معامله آپارتمان های لوکس نوسان چندانی نداشته است. این در حالی است که در دوره اخیر رونق مسکن که از سال 97 شروع شد، به واسطه جهش بی سابقه و پرسرعت قیمت مسکن حتی طبقات بالای درآمدی نیز از ناحیه تورم ملکی آسیب دیده و به خرید آپارتمان هایی از گروه های متراژی پایین تر روی آوردند.

آمار ها حاکی از این است در پی صعود قیمت مسکن در طول سه سال و نیم گذشته، سقوط مساحت خرید آپارتمان در گروه متراژی 150 مترمربع به بالا نیز مشهود بوده است. دهک های بالای درآمدی نیز که متقاضی خرید واحد های مسکونی بالای 150 مترمربع بودند، در پی جهش اخیر قیمت مسکن که از سه سال و نیم قبل شروع شد و فرایند آن حتی در شرایط رکود معاملات، تا اواخر سال 99 ادامه داشت و در نیمه اول سال جاری نیز به طور کامل متوقف نشده است، از این شرایط تورمی آسیب دیده و به خرید واحد هایی از گروه های متراژی زیر 150 مترمربع روی آوردند.

روزنامه اقتصاد سرامد/