راه اندازی رصدخانه ملی در تابستان 1400 - مجله فروشگاهی

خسروشاهی با بیان اینکه آزمون های عملکردی تلسکوپ از دیماه 1399 در کارخانه شروع شده است، گفت: در حال حاضر این تلسکوپ آزمون های فنی را در کارخانه می گذراند.

مدیر پروژه و طراحی رصد خانه ملی ایران اضافه کرد: تلسکوپ 90 تن وزن دارد و با حرکت حول سه محور سمتی، ارتفاعی و محور اپتیکی رهگیری اجرام آسمانی و تصحیح چرخش زمین را انجام می دهد. قطر آینه اصلی آن 3.4 متر و وزن آینه به 4 تن می رسد و این در حالی است که دقت حرکت هایی که این تلسکوپ انجام می دهد بسیار بالا است و مقدار آن معادل 1 بر روی 36 هزارم درجه است. گنبد نیز سازه عظیمی است و حدوداً 270 تن وزن دارد و چرخش آن باید بسیار دقیق و آرام باشد.

به گفته مدیر رصدخانه ملی ایران، انتظار می رود تا اردیبهشت 1400 آزمون های تلسکوپ از لحاظ نرم افزاری و … ادامه پیدا کند و در صورت موفقیت آزمون ها آن موقع است که تجهیزات به قله گرگش منتقل خواهند شد.

به گفته خسروشاهی، همزمان با این اقدامات، سامانه لایه نشانی آینه های تلسکوپ نیز در قله مستقر می شود.

وی با بیان اینکه لایه نشانی و نصب آینه های تلسکوپ، آخرین فرایند تجهیز رصدخانه است، گفت: لایه نشانی یک کار مستقل از گنبد و تلسکوپ است و در گردش کار روزانه رصدخانه قرار نمی گیرد. اما در هر صورت رصدخانه ها به آن نیاز دارند؛ از این رو نصب لایه نشانی سرانجام نصب و راه اندازی رصدخانه به شمار می رود.

وی با بیان اینکه بر اساس برنامه ریزی ها راه اندازی رصدخانه ملی ایران در تیر 1400 است، گفت: در این زمان آزمون حرکتی تلسکوپ در قله انجام می شود و در صورت اتمام لایه نشانی آینه ها اولین نور ثبت می شود و تلسکوپ وارد فرآیند راه اندازی می شود.

خسروشاهی ادامه داد: در سال 1400، منجمان و مهندسان در کنار هم با تنظیمات دقیق تر، کیفیت تصویر تلسکوپ را بهبود می بخشند و فرآیند آماده سازی در راستای داده برداری علمی انجام می شود.

وی با تاکید بر اینکه از تابستان 1400 راه اندازی رصدخانه شروع شده و این فرآیند همچنان تا یکسال ادامه دارد، گفت: انتظار داریم سال 1401 به مرحله ای برسیم که داده برداری های نجومی انجام شود و از روز راه اندازی نقش مهندسان در این فرایند کاهش و نقش منجمان افزایش پیدا می کند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه دانش های بنیادی اضافه کرد: بعد از راه اندازی، بیشترین زمان به کارهای علمی و رصدهای نجومی اختصاص پیدا می کند. در واقع تا 1401 منجمان بررسی های علمی را انجام می دهند.

وی با اشاره به اینکه بعد از سال 1401 رصدهای نجومی برای منجمان شروع می شود، گفت: در واقع در بازه زمانی راه اندازی تا بهره برداری دقت رهگیری تلسکوپ و مابقی اجرام آسمانی مورد بررسی قرار می گیرد و تصویربرداری های طولانی مدت از اجرام آسمانی انجام می شود.

مدیر پروژه و طراحی رصدخانه ملی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه این رصدخانه در مقایسه با سایر رصدخانه ها چگونه است، گفت: این رصدخانه از نظر توان تلسکوپ و طراحی و ساخت آن یکی از بهترین رصدخانه های منطقه و جهان خواهد بود و با رصدخانه های تحقیقاتی جدید هند و آنچه در کشور ترکیه در حال انجام است قابل قیاس است.

وی با تاکید بر اینکه رصدخانه ملی ایران، مجهزترین رصد خانه در کشور محسوب می شود، گفت: این رصدخانه در مقایسه با سایر رصدخانه های کشور با فاصله زیادی پیشتاز خواهد بود.

به گفته خسروشاهی، ترکیه و هند هم همزمان راه اندازی رصدخانه را با ایران شروع کردند و تلسکوپ های همرده با ایران نیز دارند اما تفاوت هایی در سایت رصدخانه ها وجود دارد و در این خصوص سایت رصدخانه ملی ایران نسبت به سایت رصدخانه های هند و ترکیه امتیاز دارد.

وی با اشاره به سایر تفاوت های رصدخانه نسبت به رصدخانه چین و ترکیه گفت: تمام تجهیزات رصد خانه ملی ایران از جمله تلسکوپ و گنبد و لایه نشانی توسط مهندسین ایرانی طراحی و توسط صنعت داخلی توسعه پیدا کرده در حالی که کشورهای منطقه از جمله هند و ترکیه تلسکوپ را خریداری کرده اند. تلسکوپ های کوچک تر پیشین ایران نیز همه وارداتی هستند.

مدیر پروژه و طراحی رصدخانه ملی ایران در خصوص اقداماتی که می توان در این رصدخانه انجام داد گفت: این تلسکوپ در رصدخانه ملی برای آسمان شب طراحی شده و برای رصد اجرام آسمانی و عالم دور دست قابل استفاده است. در واقع رصد سیاره های خارج از منظومه شمسی و در کهکشان راه شیری توسط تلسکوپ این سامانه قابل انجام است.

وی با اشاره به اینکه بعد از شروع بهره برداری علمی رصدخانه ملی علاوه بر منجمان کشورمان و منجمان جهان، پژوهشگاه دانش های بنیادی پروژه های طولانی مدتی را پیگیری می کند، گفت: علاوه بر اینکه منجمان می توانند پروژه های خود را پیشنهاد کنند رصدخانه ملی ایران هم پروژه هایی را به عنوان پروژه های گنجینه ای درازمدت به اجرا در می آورد.

وی اضافه کرد: داشتن این داده ها برای منجمان ایرانی و سایر کشورها بسیار مفید است و در کنار داده های رصدی سایر تلسکوپ ها و رصدخانه ها مجموعه ای از اطلاعات گنجینه ای تولید و بکار گرفته می شوند.